تغذيه ديابتي‌ها پس از اعمال جراحي






150 ميليون ديابتي در جهان زندگي مي‌كنند كه كشور ما نيز از اين قاعده مستثنا نيست و تقريبا 5/1 ميليون نفر جمعيت كشور ما به اين عارضه مبتلا هستند كه با توجه به شيوع بالاي اين بيماري در كشور، شاهد عوارض مختلفي از اين بيماري از جمله مشكلات حاصله پس از اعمال جراحي هستيم.
دكتر مجيد حاجي فرجي، فوق‌تخصص تغذيه باليني و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي و پژوهشگر انستيتو تحقيقات تغذيه كشور در گفتگو با «جام‌جم»، در اين خصوص مي‌گويد: پس از انجام اعمال جراحي، در افراد ديابتيك شرايط ويژه‌اي حاصل مي‌شود كه در ساير افراد به اين شدت صورت نمي‌گيرد، ولي آنچه مهم است اين است كه متابوليسم بدن بر اساس نياز روزانه و فعاليت روزانه‌شان تنظيم شود.
آنچه در بيماران ديابتي بسيار مهم است، نقش و كنترل قندخون است كه آنها را با مشكلات مواجه مي‌سازد. به همين دليل اغلب سعي مي‌شود قبل از عمل جراحي كنترل قند صورت گيرد و پس از جراحي نيز از طريق دريافت پروتئين كافي (در صورتي كه فرد دچار اختلالات كليوي نباشد)‌ ترميم بافت‌ها و بهبود زخم‌ها صورت مي‌گيرد كه اين روش نقش بسزايي در كاهش طول مدت بستري در بيمارستان را به همراه خواهد داشت.
به گفته اين فوق‌تخصص تغذيه، اگر جراحي در ديابتي‌هاي نوع دو، به صورت اورژانس نباشد، بهتر آن است كه اعمال جراحي، چند روزي جهت كنترل ميزان قند خون، تاخير داشته باشد و با تحت نظر بودن در بيمارستان، رژيم قرص‌هاي خوراكي ضدديابت به انسولين تبديل شود تا ميزان قند خون وي داراي ثبات شود.
در قطع عضو افراد ديابتي، وضعيت تغذيه آنها تغيير بخصوصي ندارد و معمولا محاسبه كالري مورد نياز بدن بر اساس كسر درصد عضو قطع شده صورت مي‌گيرد.
اين عضو هيات علمي دانشگاه با اظهار اين مطلب خاطرنشان مي‌كند: از آنجا كه در ساعات و روزهاي اوليه فرد بايد ترميم سلولي و بافتي داشته باشد، از رژيم‌هايي با كالري كافي و پرپروتئين استفاده مي‌شود كه اگر بيمار دچار اختلالات كليوي باشد، نحوه تغذيه وي تغيير مي‌كند و پزشك با توجه به شاخص‌هاي خوني، سرمي و ادراري، كنترل و نحوه تغذيه را انجام مي‌دهد.
دكتر حاجي فرجي در ادامه مي‌افزايد: معمولا پس از انجام اعمال جراحي، ميزان ويتامين‌هاي A،D،K و روي در بدن كاهش مي‌يابند كه نياز است از طريق مكمل‌ها، اين ويتامين‌ها دريافت شوند و پس از گذشت چند ماه اين تغذيه جهت جلوگيري از چاقي كاهش يافته و ميزان كالري دريافت شده پايين آمده و ميزان دريافت پروتئين به يك يا 2/1 گرم در روز مي‌رسد.
اين متخصص تغذيه با اشاره به اين مطلب عنوان مي‌كند: مثلا افرادي كه پيوند لوزالمعده (پانكراس)‌ انجام داده‌اند، بايستي تغذيه خود را با مايعات زلال (آبميوه، چاي و شير)‌ شروع كرده و بلافاصله پس از آن، رژيم پرپروتئين به آنها داده مي‌شود كه در صورت عدم كفايت آن، از طريق لوله يا سوند، مقدار كالري و پروتئين مورد نياز به بدن رسانده مي‌شود.
گفتني است، پروتئين مورد نياز بدن اين اشخاص بر اساس كيلوگرم وزن خشك (وزن بدن بدون در نظر گرفتن مايعات)‌ آنها محاسبه مي‌شود. اين پژوهشگر انستيتو تحقيقات تغذيه كشور، كربوهيدارت‌هايي كه در اين زمان به افراد داده مي‌شود را 50 درصد بيان كرده و مي‌گويد: بيشتر سعي مي‌شود در اين مدت از كربوهيدرات‌هاي مركب و نشاسته‌اي استفاده شود تا قندهاي ساده؛ بنابراين سعي در افزايش ميان‌وعده‌هاي كم‌كالري مي‌شود و در اين ميان اسيدهاي چرب ضروري غيراشباع (روغن كبد ماهي، روغن گياهي زيتون و كلزا)‌ در روند بهبود بيمار بسيار موثر است.
«بهتر است اين افراد روزانه از 30 تا 40 سي‌سي مايعات استفاده كنند و ميزان دريافت سديم آنها به كمتر از 2400 ميلي‌گرم محدود شود»
دكتر حاجي فرجي با بيان اين مطلب در ادامه مي‌افزايد: از آنجا كه بسياري از افراد، به نمك موجود در سبزيجات توجهي ندارند و دائما از گوشت‌هاي فرآوري شده (كنسرو تن، سوسيس، كالباس و...) استفاده مي‌كنند، ميزان سديم بالايي را خواهند داشت. در اين حين افراد دچار عوارض كليوي، بايد ميزان مصرف نمك خود را به زير 2000‌ميلي‌گرم در روز برسانند.

ديابت و جراحي‌هاي قلب و گوارش

در جراحي‌هاي قلبي عروقي يا گوارشي، فرد ديابتي قادر به دريافت غذاي كافي از طريق دهان نخواهد بود، لذا با رژيم نرم و مايع (سوپ‌هاي نرم، مايعات)‌ مقدار كالري و پروتئين محاسبه شده از طريق سوند وارد معده يا روده مي‌شود كه بهتر است جهت كاهش عوارض گوارش، اين دريافت از طريق روده صورت بگيرد.
به گفته وي، همچنين ويتامين‌هاي A و K نيز معمولا از طريق مواد غذايي برگ سبز و ويتامين D به‌طور مكمل دريافت مي‌شوند و اغلب سعي مي‌شود از پوره‌هاي كم‌فيبر استفاده شود و حتي‌المقدور از ميوه‌هاي خام و سرخ‌كردني‌ها پرهيز شود.
منبع: روزنامه جام جم